Fries Museum op paad

Het is misschien lastig voor te stellen, maar tijdens de middeleeuwen stond Fryslân bomvol met kastelen. Geen ‘Disney kastelen’ of het Muiderslot, maar zogenaamde schierstinsen. In de late middeleeuwen telt alleen de huidige provincie Fryslân al ruim 700 kastelen. In heel Tota Frisia zijn het er zelfs zo’n 1500! Ook tussen Bitgum en Bitgummole stond tot 1879 zo’n ‘kasteel’: Groot Terhorne, ook wel bekend als de Martena State. Nu, in 2025, is het landgoed in ere hersteld.

Op vrijdag 20 juni was het Fries Museum, met de museumbus, te gast in Bitgum! Ter gelegenheid van de feestelijke opening van Landgoed Groot ter Horne (een dag later) namen we een koperen windwijzer mee van het voormalige slot. Ook namen we een werk mee van kunstenaar Albert Martin, hij maakte op de valreep in 1877 een bijzondere tekening van de stins. In de Sint Martinuskerk organiseerden we een feestelijk programma voor het hele dorp. Verhalenvertellers waren aanwezig om er van alles over te vertellen. Verder kon iedereen meedoen aan een creatieve workshop en genieten van bijzondere verhalen over Groot Tehorne tijdens de verhalenavond.

Datum: vrijdag 20 juni
Geniet hieronder na met de foto's van Aron Weidenaar.

over groot terhorne

Tussen Bitgum en Bitgummole, op de plek waar nu het voetbalveld ligt, stond tot 1897 een groot landhuis: de state Groot Terhorne. De state was bijna drie eeuwen lang in het bezit van de adellijke familie Schwartzenberg. En elke generatie breidde het landgoed uit, want het ging ze voor de wind. Zo werd de state verbouwd en kwam er een bos bij. Maar vooral de tuinen trokken de aandacht. Koning Willem III kwam er in 1852 zelfs nog kijken.

Tegen die tijd waaide er een andere wind in Nederland. De Friese adel woonde vaak buiten de provincie, en voor hen werd het onderhoud van dit soort landgoederen steeds duurder. Dat gold ook voor Groot Terhorne. Eerst sneuvelde het bos, maar in 1868 moest ook de state zelf eraan geloven, om plaats te maken voor landbouwgrond. De windwijzer belandde in het museum. Toch is dat niet het einde van het verhaal. De poort is altijd blijven staan, en een deel van het oude landgoed is nu in ere hersteld.

Fan wa bisto ien? Wêr komsto wei?  Wie je vandaag bent, is een optelsom van een heleboel dingen. Hoe makkelijk was het voor jouw pake en beppe om naar school te gaan? Hoe is jouw dorp door de jaren heen veranderd? Wat vonden jouw ouders normaal? Het zijn allemaal stukjes die jou een beetje jou maken.

Het Fries Museum is 'op paad' door Fryslân met een bus vol stukken die iets zeggen over jou. Over ons. Over onze provincie en onze gewoontes. En het mooie is: het zijn ook écht stukjes van jou. Kom ze bewonderen en ontdek er alles over!

bitgum(mole)

vrijdag 20 juni: het verhaal van groot terhorne

over groot terhorne

fries museum op paad

landgoed groot ter horne

geweest

agenda