2019 was een goed jaar voor het Fries Museum. Met een investering van 1,5 miljoen euro eigen reserves zorgde het museum voor 145.554 bezoekers, waarvan 22.000 kinderen, en 220.000 voorwerpen in het Kolleksjesintrum Fryslân, 1.500 bruiklenen aan Friese musea en meer dan 5 miljoen euro economische impact in de regio. Het museum laat zien dat investeren loont, maar heeft hiermee de beschikbare reserves volledig ingezet. Daarom is het Fries Museum met partners in gesprek over nieuwe middelen om het nationale niveau van de afgelopen jaren vast te houden en blockbusters te kunnen blijven maken.
Met de reguliere inkomsten uit de provinciale subsidie, fondsen, sponsoring en publieksopbrengsten kan het museum de collectie beheren, het gebouw onderhouden en met de programmering zo’n 80.000 bezoekers per jaar trekken. Door te investeren in de tentoonstellingen Rembrandt & Saskia en Wij Vikingen wist het museum dit aantal met maar liefst 75% te verhogen. De familietentoonstelling over Vikingen (nog te zien tot en met 15 maart 2020) trok tot nu toe al 39.000 bezoekers en wordt door bezoekers beoordeeld met een 8,3, terwijl NRC vier sterren uitdeelde. Begin dit jaar ontving Rembrandt & Saskia: Liefde in de Gouden Eeuw eveneens zeer lovende kritieken en maar liefst 76.000 bezoekers, waarvan 54.000 in 2019. De tentoonstelling reisde na afloop door naar Gemäldegalerie Alte Meister binnen het Museumslandschaft Hessen-Kassel.
economische impact
Ruim 95.000 bezoekers kwamen in 2019 speciaal voor het museum naar de regio. Samen gaven zij hier 5 miljoen euro uit. Een derde van deze bezoekers combineerde het bezoek met een andere culturele activiteit in Friesland. Zij sloten bijvoorbeeld aan bij een stadswandeling, bezochten andere musea of gingen naar het Fries Straatfestival. Bovendien bleven 25.000 bezoekers een of meerdere nachten slapen. Het museum zorgde zo voor 47.000 overnachtingen. Er kwamen 11.000 bezoekers uit het buitenland en 30.000 Friezen. Er werden 2.750 artikelen over het museum gepubliceerd met een gezamenlijke mediawaarde van 3,5 miljoen euro.
maatschappelijke rol
In 2019 leerde het museum 22.000 kinderen om creatief zijn en te reflecteren op de wereld van gisteren, vandaag en morgen, waarvan 10.000 in schoolverband. Ook uiteenlopende groepen volwassenen werden door het museum betrokken bij kunst en erfgoed, in 190 innovatieve activiteiten met zo’n 6.000 deelnemers. De tentoonstelling Éric Van Hove: Fenduq (nog te zien tot en met 5 januari 2020) was de aanleiding voor een heel bijzonder project met de Friese mienskip. Onder leiding van kunstenaar Van Hove werkten veertig Friese, Marokkaanse, Zweedse en Indonesische ambachtsmensen aan Ús Heit (Claas Jaguar OM422-V8). Alle 295 onderdelen van het motorblok van een veldhakselaar werden nagemaakt in uiteenlopende ambachten, van Marokkaans houtwerk tot Hindelooper schilderwerk. Omrop Fryslân volgde de totstandkoming van het kunstwerk in de documentaire Hert & Siel. In een uniek onderwijsprogramma bood het museum twintig VMBO- en MBO-leerlingen de kans om mee te werken met ambachtslieden in Friesland. Ze leerden hout bewerken, sieraden smeden, keramiek maken en meer. Ook rond Wij Vikingen werd intensief met Friese partners samengewerkt. Studenten van de opleiding Maritieme Techniek van ROC Friese Poort Sneek en scheepsbouwer Bein Brandsma bouwden een vijftien meter lange replica van een Vikingschip, die na afloop van de tentoonstelling de Friese wateren zal bevaren. De bekroonde Grutte Pier Brouwerij ontwikkelde een speciaalbier bij de tentoonstelling.
zorg voor friese schatten
Het Fries Museum leende dit jaar zo’n 1.500 voorwerpen uit aan andere Friese musea. Zo verlengde het museum 86 langdurige bruiklenen aan het Fries Scheepvaart Museum en leende Museum Belvédère 18 kunstwerken voor de tentoonstelling Frysk. In 2019 heeft het museum een groot deel van de collectie gedigitaliseerd: 80% van de 220.000 voorwerpen is voorzien van een foto. De gehele collectie bevindt zich nu in het duurzame Kolleksjesintrum Fryslân, het depot van de provinciale musea in Friesland. Het museum heeft met grote zorgvuldigheid bijna 300 m³ aan voorwerpen ontzameld om dit voor elkaar te krijgen en het externe depot in Wolvega is gesloten. In de tentoonstelling Verzameld Werk en de bijbehorende serie Fan Ús van Omrop Fryslân werd meer inzicht gegeven in dit proces, en hoe het museum kunstwerken en voorwerpen koopt, krijgt, (uit)leent en restaureert. Het werk Ús Heit van Éric Van Hove werd in oktober 2019 voltooid en toegevoegd aan de museumcollectie. Ook kocht het museum onder meer een bloemstilleven uit 1653 van François de Geest en een zeldzame 16de-eeuwse glazen beker met namen van Friese families.
inclusieve educatie
Rond de onthulling van Ús Heit werd een Ambachtsfestival georganiseerd met een verdiepende talkshow, laagdrempelige workshops en demonstraties in de Blokhuispoort. Samen met Keramiekmuseum Princessehof organiseerde het museum De diepte in bij de tentoonstellingen Gezonken Schatten en Wij Vikingen. Deze uitverkochte talkshowreeks werd gepresenteerd door oud-nieuwslezer Aldith Hunkar. Samen met kunstinitiatief VHDG (Voorheen De Gemeente) organiseerde het museum daarnaast Bries, een serie van kunstenaarsgesprekken. De samenwerking zorgde voor een nieuw podium voor dialoog over hedendaagse kunst in Friesland. Tot slot kunnen groepen ouderen die niet meer in staat zijn zelfstandig musea te bezoeken met de Museum Plus Bus toch kennismaken met het Fries Museum. Voor dementerende ouderen organiseert het museum rondleidingen, met speciaal daartoe opgeleide museumgidsen. Samen met Museum Boijmans van Beuningen, het Centraal Museum en het Van Abbe Museum ontwikkelde het museum een programma waarin MBO-studenten praten over kunst. In de bijbehorende videoserie New Perspectives gaan negen jongeren in vier verschillende musea in gesprek met een rolmodel uit hun eigen stad.
zakelijke partners
De zakelijke vriendenclub bestaat uit 50 leden en het museum heeft 640 particuliere vrienden die het Fries Museum financieel en moreel steunen. Gezamenlijk dragen zij jaarlijks circa 100.000 euro bij aan bijzondere projecten binnen het museum. Er vonden 80 zakelijke evenementen plaats met 5.500 deelnemers. BankGiro Loterij VIPkaarthouders mochten dit jaar meermaals introducés meenemen naar het museum. Het museum verwelkomde dankzij de actie meer dan 3.000 extra bezoekers. Het museum sloot ook de handen ineen met Arriva, door een goedkoop trein- en buskaartje aan te bieden in combinatie met een museumticket.
Het Fries Museum en zijn activiteiten zijn dit jaar mede mogelijk gemaakt door Aegon, Provincie Fryslân, de BankGiro Loterij, het Samenwerkingsverband Noord-Nederland, EZ/Kompas, de Ir. Abe Bonnema Stichting, Mondriaan Fonds, VSBfonds, Prins Bernhard Cultuurfonds, Fonds 21, Herbert Duintjer Fonds, Vrienden van het Fries Museum, Wassenbergh-Clarijs-Fontein Stichting, Het Nieuwe Stads Weeshuis, St. Anthony Gasthuis, Stichting Siebolt Foundation, Boelstra-Olivier Stichting, Leeuwarder Ondernemers Fonds, Koninklijk Fries Genootschap, Ottema-Kingma Stichting, J.E. Jurriaanse Stichting, M.A.O.C. Gravin van Bijlandt Stichting, Gemeente Leeuwarden, Leeuwarden-Fryslân 2028, Vaderlandsch Fonds, Meindersma-Sybenga Stichting.